ادوات لیفتینگ و کشش دسته گسترده ای از ابزار آلات صنعتی را شامل میشود. بخشی از این ابزار آلات مانند جرثقیل برقی و دستی را ما بصورت مجزا به سبب تمرکز گروه صنعتی ویکی لیفت بر روی آنها دسته بندی نمودیم. انواع پولیفت ها، مهارکش ها، تیفور، مگنت ها، جک ها و تسمه ها جزو این دسته از ابزار آلات صنعتی دسته بندی میشوند.
جرثقیل دستی به سیستمی گفته میشود که جهت بالا بردن یا جابجایی بار بدون استفاده از نیروی برق یا موتور کار میکند. حرکت بار غالباً از طریق زنجیر بار (load chain) و زنجیر دست (hand chain) انجام میگیرد که توسط چرخ دندهها و چرخ زنجیر (sprocket) انتقال نیرو فراهم میشود. ساختار داخلی شامل بدنه فولادی سختشده، چرخدنده اسپـر گـِـر (spur gear) یا دنده ماسورهای، و قلابهای آهنگریشده با گیره ایمنی (safety latch) است. برای مثال مدل MH جرثقیل دستی ظرفیت ۰٫۵ تا ۳۰ تن دارد و قطر زنجیر بار آنها بین ≈۵ و ≈۱۰ میلیمتر است.
بلوک پولیفت (pulley block یا differential pulley / chain pulley block) نیز مانند جرثقیل دستی دارای زنجیر بار، قلاب و چرخ پولی (sheave) است، اما با ساختار چند فالی (falls) یعنی ترکیب چند رشته زنجیر و چرخ پولی برای کاهش نیروی لازم جهت کشیدن بار. در مدلهای معمولی پولیفت ظرفیت وزنی بین ۰٫۵ تا ۳۰ تن دیده میشود، ارتفاع حرکت استاندارد (standard lift) غالباً ۳ متر است، و قطر زنجیر بار برای ظرفیت ۵ تن تقریباً ۱۰ میلیمتر است.
یکی از تفاوتهای کلیدی بین جرثقیل دستی و مدلهای پولیفت، ظرفیت تحمل بار در شرایط مختلف است. جرثقیل دستی ساده با یک زنجیر بار غالباً ظرفیت تا حدود ۲۰‑۳۰ تن را پوشش میدهد، اما برای ظرفیتهای بالاتر معمولاً باید از بلاکهای پولیفت چند فالی استفاده شود تا نیرو تقسیم شود. مثلاً مدل CHB جرثقیل دستی تا ۳۰ تن ظرفیت دارد، اما به دلیل تعداد فالی بیشتر یا سیستم پولی پولیفت، نیروی کشش دست به مقدار کمتری لازم است.
همچنین تفاوت در نسبت ضریب ایمنی (safety factor) نیز مطرح است؛ پولیفت با طراحی چند گانه زنجیر بار و قلابهای تقویتشده، در شرایط بارگذاری مکرر و کار سنگین بهتر عمل میکند. جرثقیل دستی ساده ممکن است در بارهای مکرر با فشار بالاتر، فرسودگی زنجیر یا چرخدنده بیشتری را تجربه کند. این موضوع در صنعتهای با کار مداوم اهمیت بیشتری دارد.
دامنه حرکت زنجیر بار یا Height of Lift (ارتفاعی که بار میتواند بالا برود) یکی دیگر از فاکتورهای مهم مقایسه است. در جرثقیل دستی معمولی، ارتفاع استانداردی مثل ۳ متر رایج است، اما میتوان زنجیر اضافه کرد که وزن کل مجموعه و سختی حرکت نیز افزایش مییابد. برای مثال در مدلهای دستی با ظرفیت ۵ تن، اضافه کردن هر متر ارتفاع lift چیزی حدود ۱٫۶ کیلوگرم به وزن کلی دستگاه اضافه میکند.
در پولیفت یا بلاک پولیفت چند فالی، به دلیل تقسیم نیرو بر چند رشته زنجیر و استفاده از چینش چرخ پولی، امکان دستیابی به ارتفاعهای بیشتر با نیروی کمتر وجود دارد. مثلاً در یک بلاک پولیفت دو فالی، بار از دو زنجیر عبور میکند و حرکت زنجیر دست نصف یا کمتر نسبت به جرثقیل تک زنجیر لازم است. این باعث میشود دامنه حرکت بار بیشتر و کنترل حرکت بهتر شود.
در صنایع سبک مانند کارگاههای نجاری، تعمیرگاهها، نصب تأسیسات HVAC، برق و لولهکشی، جرثقیل دستی با ظرفیت پایین (مثلاً ۰٫۵ تا ۲ تن) با ارتفاع کم معمولاً کافی و اقتصادی است. مزایای آن عبارتند از وزن کمتر، تحرک بالاتر و نیاز به نیروی کار کمتر وارداتی پیچیده. همچنین هزینه اولیه و نگهداری پایینتر دارد. استفاده از مدلهای دستی برای مواردی که برق یا نیروی مکانیکی در دسترس نیست، بسیار مناسب است.
در صنایع سنگین مثل ساختوساز، معادن، بارگیری سنگین در بنادر، نصب جرثقیلها و پلها، پولیفت با قدرت بالا، چند فالی بودن، ارتفاع زیاد و توان تحمل بارهای سنگین و متغیر، بهترین انتخاب است. در این صنایع بهرهوری و ایمنی اهمیت ویژه دارد، لذا پولیفت به دلیل توانایی تقسیم نیرو، کاهش نیروی کشش دست برای اپراتور و کاهش فرسودگی داخلی، ترجیح داده میشود.
مگنت صنعتی حمل بار | بالانسر فنری |